Kinh Khổ là bài hát mở đầu trong album cùng tên bao gồm 12 bài hát của nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng do ca sĩ Khánh Ly trình bày. Có thể nói trong lịch sử của nền tân nhạc, đây là lần duy nhất có một bài hát nổi tiếng chỉ được xây dựng cơ bản trên 4 nốt nhạc là Rê, Fa, Sol, La (nếu không tính đến nốt Đô xuất hiện 1 lần ở cuối bài hát).
Cũng vì vậy mà nhịp bài hát đều đều, hát lên nghe như là tiếng cầu kinh. Nhịp điệu trầm thống, lời nhạc lạ lùng và hết sức đau khổ, lời cầu nguyện cho quê hương bị tan hoang vì lửa binh.
Nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng
Mở đầu bài hát là lời “nguyện cầu hằng bao đêm”của một người mẹ. Cứ đêm đến là mẹ lại ngồi cầu nguyện bằng những “lời kinh vọng xa thật êm đềm”, “Mẹ cầu cho con. Vượt qua ngày tròn/ Mẹ cầu cho em tuổi trời xanh còn nguyên đừng biến mất”. Lòng mẹ không khỏi lo âu khi từng ngày nhìn dòng người ra đi thì nhiều, mà trở về thì chẳng được bao nhiêu. Mẹ đứng ngồi không yên vì lo cho các con, và cho cả những người phải chịu số phận như mình, như cả các con của mẹ. Mẹ thấy giấc “mộng thật cam go”, nhưng “miễn là mai niềm đau thành nụ cười” mẹ cũng xin dành trọn những đêm dài để cầu nguyện cho mộng ước thành sự thật.
Mẹ ngồi nguyện cầu hằng bao đêm
Lời kinh vọng xa thật êm đềm
Mẹ cầu cho con. Vượt qua ngày tròn
Mẹ cầu cho em tuổi trời xanh còn nguyên đừng biến mất
Người về một ngày một lưa thưa
Người đi càng đêm càng đông dần
Từng dài âu lo. Từng đêm đợi chờ. Mộng thật cam go
Miễn là mai niềm đau thành nụ cười
Mời quý vị nghe lại ca khúc "Kinh Khổ" Trình bày: Khánh Ly
Bấm vào để nghe "Kinh Khổ" Trình bày: Khánh Ly
Mời quý vị nghe lại ca khúc "Kinh Khổ" Trình bày: Elvis Phương
Bấm vào để nghe "Kinh Khổ" Trình bày: Elvis Phương
Hiện thực đất nước bây giờ là như thế, biết phải làm sao được. Chỉ đành cầu mong cho me được “tròn lời kinh đêm nay”, mong cho ngoài kia có thể yên ắng để chỉ còn lại lời kinh ấy, để cho “Người sẽ về, rước khi mẹ khuất núi” và “Người sẽ về, dù rách rưới tả tơi”. Để cho mẹ được hoàn thành mộng ước, được gặp lại những người mà mình từng đêm đang trông ngóng, từng ngày luôn nhớ về. Và cùng theo đó, cầu mong cho những “Người về một giờ một đông thêm/ Người đi càng giây càng thưa dần”, những giây phút sinh ly, từ biệt cũng theo đó mà giảm dần theo thời gian. Như vậy sẽ không còn tiếng “kinh khổ” từng đêm vang vọng trong đêm, từng ngày vang vọng trong lòng của những người chờ đợi nữa. Những ngày sau sẽ chỉ còn lại duy nhất “vòng tay tình yêu người và người” mà thôi.
Xin cho me. Tròn lời kinh đêm nay
Người sẽ về. Trước khi mẹ khuất núi
Xin cho me. Ngoài trời im kinh động.
Người sẽ về. Dù rách rưới tả tơi.
Người về một giờ một đông thêm
Người đi càng giây càng thưa dần
Rồi ngày sinh ly. Rồi đêm từ biệt.
Còn lại đêm nay với vòng tay tình yêu người và người
Trong thời cuộc loạn lạc là triền miên thì nỗi lòng của một người cũng như nỗi lòng của hàng ngàn người còn lại. Trong lúc “loạn ly vào đêm đầu”, tình người đang ngày một “tiêu hao”, niềm tin cũng dần dần trở nên “bội bạc” này thì cần lắm một “lời nguyện cầu này cho nhau” - để cho mọi người còn biết tình người vẫn đâu đó còn tồn tại, để khơi lên niềm tin của những người đang bước ra đi một ngày nào đó sẽ trở về theo tiếng “kinh” đang được cầu nguyện vang lên hằng đêm. Ngày ngày vẫn cứ như thế lạnh lùng trôi qua theo tiếng “Gà giục sang canh mãi ngoài hiên đầu tỏ tròn tiếng gáy”. Nhưng dù cho thời gian vẫn cứ lạnh lùng trôi qua như thế, thì từng lời kinh vẫn tiếp tục vang vọng trong làn sương “mờ trên đầu”. Đó chính là tiếng cầu nguyện để ánh sáng trở về soi đường cho những “thù hằn anh em” sau đêm nay sẽ lại “nhìn nhau gọi nhau thật đậm đà”.
Lời nguyện cầu này cho nhau
Từ khi loạn ly vào đêm đầu
Tình người tiêu hao. Niềm tin bội bạc
Gà giục sang canh mãi ngoài hiên đầu tỏ tròn tiếng gáy
Lạnh lùng một ngày một qua mau
Lời kinh mù sương mờ trên đầu
Mộng chờ sau đêm. Ngày mai thật lạ. Thù hằn anh em
Bỗng nhìn nhau gọi nhau thật đậm đà
Xin cho me. Trọn niềm tin đêm nay.
Người sẽ về. Trước khi trời bủa tối
Xin cho me. Một giờ im kinh động.
Người sẽ về. Dù rách rưới tả tơi
Người về một giờ một đông thêm
Người đi càng giây càng không còn
Một thời điêu linh. Một phen hoạn nạn
Còn lại hôm nay những lời kinh tình yêu đầy nhiệm mầu
Vì thế nên ta cùng nhau cầu xin cho không gian sẽ không còn một tiếng động, để cho tiếng cầu kinh của me sẽ vang vọng, sẽ len lỏi đến từng ngõ ngách, từng phương trời xa để cho tất cả những con người đã rời đi sẽ trở về “trước khi trời bủa tối”, sẽ trở về “dù rách rưới tả tơi”. Và khi bước chân họ trở về ngày một đông hơn thì “một thời điêu linh, một phen hoạn nạn” cũng sẽ qua đi sau “những lời kinh tình yêu đầy nhiệm mầu” ấy.
Thời loạn lạc, cả người ra đi và người ở lại đều mang một nỗi đau mà không ai có thể diễn tả được thành lời. Ở lại sẽ phải chịu những đau thương dằn xéo ngay trước mắt, bước ra đi có khi còn có thể tìm được một con đường tự do mới. Nhưng có ai muốn ra đi mãi mãi đâu chứ, những người ra đi họ cũng luôn được ôm mọng ước được một ngày trở về nơi có những con người mà họ yêu thương nhất. Vậy nên, mới có những lời “Kinh Khổ” được vang vọng lên từng ngày. Đó chính là những nỗi đau trong lòng họ đang được ngân lên, và cũng chính là những ước mong lớn lao nhất trong tận tim can của họ - mong được sống lại trong một thế giới tràn ngập tình yêu thương, tràn ngập những tiếng cười đùa và thanh bình nơi quê hương của chính mình.
Những cảm xúc trọn vẹn đó đã được diễn tả một cách vô cùng chân thực bởi giọng hát đầy mị lực của ca sĩ Khánh Ly. (Vì cô diễn tả quá thành công nên có nhiều người còn lầm tưởng đây là một tuyệt phẩm của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn - người nhạc sĩ có những tác phẩm gắn liền với tên tuổi của cô trên chặng đường âm nhạc của mình).
Lời bài hát "Kinh Khổ" Tác giả: Trầm Tử Thiêng
Mẹ ngồi nguyện cầu hằng bao đêm
Lời kinh vọng xa thật êm đềm
Mẹ cầu cho con. Vượt qua ngày tròn
Mẹ cầu cho em tuổi trời xanh còn nguyên đừng biến mất
Người về một ngày một lưa thưa
Người đi càng đêm càng đông dần
Từng dài âu lo. Từng đêm đợi chờ. Mộng thật cam go
Miễn là mai niềm đau thành nụ cười
Xin cho me. Tròn lời kinh đêm nay
Người sẽ về. Trước khi mẹ khuất núi
Xin cho me. Ngoài trời im kinh động.
Người sẽ về. Dù rách rưới tả tơi.
Người về một giờ một đông thêm
Người đi càng giây càng thưa dần
Rồi ngày sinh ly. Rồi đêm từ biệt.
Còn lại đêm nay với vòng tay tình yêu người và người
Lời nguyện cầu này dành cho nhau
Từ khi loạn ly vào đêm đầu
Tình người tiêu hao. Niềm tin bội bạc
Gà giục sang canh mãi ngoài hiên đầu tỏ tròn tiếng gáy
Lạnh lùng một ngày một qua mau
Lời kinh mù sương mờ trên đầu
Mộng chờ sau đêm. Ngày mai thật lạ.
Thù hằn anh em
Bỗng nhìn nhau gọi nhau thật đậm đà
Xin cho me. Trọn niềm tin đêm nay.
Người sẽ về. Trước khi trời khuất núi
Xin cho me. Một giờ im kinh động.
Người sẽ về. Dù rách rưới tả tơi
Người về một giờ một đông thêm
Người đi càng giây càng không còn
Rời ngày sinh linh. Rời đêm hoạn nạn
Còn lại hôm nay những Ro lời kinh tình yêu đầy nhiệm mầu