Hoàn cảnh sáng tác và ý nghĩa ca khúc "Bài Không Tên Số 8" - Mối tình học trò êm đềm, trong trắng của nhạc sĩ Vũ Thành An _ Lối Cũ

Chiều thơm, du hồn người bềnh bồng

Chiều không, im gọi người đợi mong

Chiều trông cho mềm mây ươm nắng

Đó là những lời ca trong Bài Không Tên Số 08, một sáng tác của nhạc sĩ Vũ Thành An, nằm trong 10 bài hát “không tên” vô cùng nổi tiếng của ông.

Vì được đánh số thứ tự là 8 nên ít ai biết rằng thực ra giai điệu của bài hát này là được ông viết nên trước tiên bằng cảm hứng của mối tình đầu tiên sáng trong của cuộc đời mình.


Đó là thời kỳ ông đang còn học lớp Đệ nhất tại trường Hưng Đạo ở đường Cống Quỳnh - Sài Gòn. Ông đem những tình cảm đầu đời của mình trao cho một cô gái học dưới ông một lớp. Sau những cái nhìn đắm đuối mà ông dành trao cô, hai người đã cùng nhau bắt đầu một mối tình học trò vô cùng thuần khiết và sáng trong.

Trong hồi ký ông có viết: “Cuối năm 1962, anh gặp em ở trường Hưng Đạo. Hồi đó anh thường tự hào nói với các bạn của mình: “An tán gái không phải bằng lời mà bằng mắt thôi”. Và anh đã nhìn em đắm đuối đến nỗi cuối cùng em không thể cưỡng lại được, chúng ta bắt đầu quen nhau. Em học lớp Đệ Nhị, anh học lớp Đệ nhất. Mối tình học trò của chúng ta thật êm đềm, trong trắng. …

Rồi sau đó ít lâu, lời nhạc của Bài Không Tên Số 08 đã ra đời, nhưng khi đó ông chỉ mới 18 tuổi, theo như lời của ông thì ông còn quá non nớt để có thể viết nên những ca từ… Và rồi khi đã đủ chín chắn ông đã tạo nên một Bài Không Tên Số 08 hoàn chỉnh và tuyệt vời - để kỷ niệm cho mối tình đầu sáng trong và để dành tặng cho cô gái của ngày xưa - tạo nên một bản nhạc để đời như là ngày hôm nay chúng ta vẫn được biết, được nghe:

Chiều thơm, du hồn người bềnh bồng

Chiều không im gọi người đợi mong

Chiều trông cho mềm mây ươm nắng

Nắng đợi chiều nắng say

Nắng nhuộm chiều hây hây


Mời quý vị nghe lại ca khúc "Bài Không Tên Số 8" Trình bày: Tuấn Ngọc


Bấm vào giữa hình trên để nghe "Bài Không Tên Số 8" Trình bày: Tuấn Ngọc


Mời quý vị nghe lại ca khúc "Bài Không Tên Số 8" Trình bày: Ngọc Lan


Bấm vào giữa hình trên để nghe "Bài Không Tên Số 8" Trình bày: Ngọc Lan


Một buổi chiều êm đềm và đẹp đẽ, một buổi “chiều thơm, du hồn người bềnh bồng” - tâm hồn của chàng trai ấy được anh thả trôi trong một buổi chiều, một buổi chiều khiến lòng người nao nao, một buổi chiều như đã từng được bắt gặp ở đâu đó trong cuộc đời, một  buổi “chiều không im gọi người đợi mong”. Và “chiều trông cho mềm mây ươm nắng” - “Nắng đợi chiều nắng say/ Nắng nhuộm chiều hây hây”.

Buổi chiều thật đẹp ấy trong quá khứ xa xôi của anh là một buổi chiều thấm đượm niềm vui và hạnh phúc. Nhưng đã qua, đã qua rồi, qua hết rồi, giờ đây, ngồi trong khung cảnh đó, con người của ngày xưa đã đổi thay, đã “đi qua vài lần buồn phiền”, đã “quen với cuộc tình đảo điên” và đã quên đi “một vòng tay ôm nhớ”, quên đi rằng anh cũng đã từng có một chuyện tình thật đẹp, thật êm đềm và thật sáng trong. Và anh cứ thế đắm mình trong nỗi buồn không thể nào gọi lên được bằng lời, đắm mình trong nỗi buồn của hôm nay, để biết rằng ngày đó dù có buồn nhưng “vẫn chưa bao giờ bằng hôm nay”.

Ngày đi qua vài lần buồn phiền

Người quen với cuộc tình đảo điên

Người quên một vòng tay ôm nhớ

Có buồn nhưng vẫn chưa bao giờ bằng hôm nay

Cuộc tình của ngày xưa ấy, giờ đã thật sự xa vắng - đã “vắng nhau một đêm, càng xa thêm ngàn trùng” và cũng “tiếc nhau một đêm, rồi mai thêm ngại ngùng” - Tiếc nuối đó kéo dài, kéo dài cho đến tận ngày hôm nay, khi anh bất chợt thả trôi tâm hồn mình về quá khứ. Anh tiếc, tiếc vô cùng “những ngày còn ấu thơ”. Rồi anh lại loay hoay “lần tìm trong nụ hôn lời nguyền xưa mặn đắng”, nhưng giờ đây tìm đâu thấy nữa những cảm xúc của ngày xưa? tìm đâu thấy nữa một bóng hình của người xưa?

Vắng nhau một đêm, càng xa thêm ngàn trùng

Tiếc nhau một đêm, rồi mai thêm ngại ngùng

Bao lâu rồi tiếc, những ngày còn ấu thơ

Lần tìm trong nụ hôn lời nguyền xưa mặn đắng


Về đâu, tâm hồn này bềnh bồng

Về đâu, thân này mòn mỏi không

Về sau và nhiều năm sau nữa

Có buồn nhưng vẫn chưa bao giờ bằng hôm nay

Cuộc đời đã trôi qua rồi, qua rất lâu rồi, dù cho giờ đây “tâm hồn này bềnh bồng” thì tất cả cũng chỉ là những hoài niệm của quá khứ xa xôi. thân xác này của anh cũng đã không còn vẹn nguyên như ngày đầu tiên ấy, anh đã đi qua những gió sương của cuộc đời, đi qua những nỗi buồn đau không thể nói hết, không thể kể hết. Nhưng rốt cuộc anh cũng nhận ra một điều, khi hôm nay hồi tưởng lại những ngày đã qua của quá khứ, rằng dù cho có “về sau và nhiều năm sau nữa”, dù cho trên con đường anh đi sẽ có, sẽ tồn tại thêm nhiều nỗi buồn nữa nhưng sẽ vẫn “chưa bao giờ bằng hôm nay”, bằng ngay lúc này đây.


Về sau và nhiều năm sau nữa/ Có buồn nhưng vẫn chưa bao giờ bằng hôm nay” có lẽ chính là câu hát làm nên “thương hiệu” của Bài Không Tên Số 08. Nhạc sĩ Vũ Thành An khi hoài niệm về mối tình đầu của chính mình đã tiếc nuối khôn nguôi, buồn thương không nguôi. Những ngày tháng của tuổi trẻ, vì nhiều lý do mà hai người yêu nhau đã rẽ về hai hướng đi khác nhau, có lẽ khi nghĩ lại, khi đã trưởng thành, những lý do đó thật là vô vị, thật là không thể nào tưởng tượng được, vì vậy nên lại càng tiếc nuối, lại càng buồn vương và lại càng dấy lên một suy nghĩ mạnh mẽ rằng “nếu như…”

Nhưng đã cuộc đời thì không bao giờ có nếu như, có lẽ nhạc sĩ biết điều đó nên lại càng buồn hơn, và cảm thấy như rằng nỗi buồn đó đã và sẽ là nỗi buồn lớn nhất trong cuộc đời của chính mình - một nỗi buồn không bao giờ nguôi của tâm hồn. Thế nhưng ông cũng phải chấp nhận thôi, vì chuyện đã qua thì không bao giờ có thể đổi thay, và trong thâm tâm ông cũng luôn cầu mong cho người mình đã từng yêu có một cuộc sống thật tốt đẹp, thật hạnh phúc. Ông cũng từng viết trong hồi ký rằng: “... Sau này anh được biết cuộc sống của gia đình em cũng bình yên. Anh mừng và xin chúc em và gia đình được nhiều phước lành…


Lời bài hát “Bài Không Tên Số 8” Tác giả: Vũ Thành An

Chiều thơm, du hồn người bềnh bồng

Chiều không, im gọi người đợi mong

Chiều trông cho mềm mây ươm nắng

Nắng đợi chiều nắng say

Nắng nhuộm chiều hây hây


Ngày đi qua vài lần buồn phiền

Người quen với cuộc tình đảo điên

Người quên một vòng tay ôm nhớ

Có buồn nhưng vẫn chưa bao giờ bằng hôm nay


Vắng nhau một đêm, càng xa thêm ngàn trùng

Tiếc nhau một đêm, rồi mai thêm ngại ngùng

Bao lâu rồi tiếc, những ngày còn ấu thơ

Lần tìm trong nụ hôn lời nguyền xưa mặn đắng


Về đâu, tâm hồn này bềnh bồng

Về đâu, thân này mòn mỏi không

Về sau và nhiều năm sau nữa

Có buồn nhưng vẫn chưa bao giờ bằng hôm nay


Lối Cũ biên soạn