Hoàn cảnh sáng tác và ý nghĩa ca khúc "Giáng Ngọc" (Ngô Thuỵ Miên) - "Bàn tay năm ngón em vẫn kiêu sa..." _ Lối Cũ

Nhắc đến Giáng Ngọc là nhắc đến những kỷ niệm của một thời bọn sinh viên trẻ chúng tôi thường đến học tại các thư viện của Trung Tâm Văn Hóa Pháp, Đức. Giáng Ngọc là một cô nữ sinh Trưng Vương ngày đó với mái tóc dài đặc biệt xõa trên tà áo trắng học trò. Ba mươi năm trôi qua, tất cả đã đi vào quên lãng, nhưng bàn tay, mái tóc và dáng người đó đã cho tôi niềm cảm hứng để viết bài hát với những câu " Bàn tay năm ngón em vẫn kiêu sa. Vẫn tóc mây bay má môi hồng thắm”...” đó là những lời tâm sự của nhạc sĩ Ngô Thụy Miên khi được hỏi về hoàn cảnh sáng tác của bài hát Giáng Ngọc.

Cô gái được nhắc đến với vẻ đẹp kiêu sa ấy có tên là Minh Ngọc, vẻ đẹp của cô đã làm say đắm trái tim của chàng nhạc sĩ trẻ Ngô Thụy Miên. Nhưng ông cũng chỉ lặng lẽ theo cô và lặng lẽ ngắm nhìn chứ chưa bao giờ dám bày tỏ lòng mình cùng cô.

Dù tất cả đã trở thành quá khứ nhưng vẻ đẹp ấy với ông đã trở thành một biểu tượng vẻ đẹp của một người con gái trong Giáng Ngọc. Cách sử dụng từ “Giáng” của ông khiến cho tôi có chút khó hiểu, nhưng giờ thì dường như tôi đã hiểu được phần nào, phải chăng nhạc sĩ muốn chúng ta hiểu rằng vẻ đẹp ấy tựa như là một nàng tiên giáng trần:

Bàn tay năm ngón em vẫn kiêu sa

Vẫn tóc mây bay má môi hồng thắm

Gót bước nhẹ vương ý thơ

Tình yêu nào vương mắt ngọc

Mơ ước vẫn chưa phai nhòa

Cô gái ấy qua từng câu ca dần được phác họa ra đẹp tựa như một bức tranh vẽ nàng tiên nữ với bàn tay năm ngón kiêu sa, với làn tóc mây bay nhẹ trong làn gió và cả “má môi hồng thắm”. Cùng với “gót bước nhẹ” nhàng thướt tha nàng cứ thế vương vấn như ý thơ trong tâm tưởng của chàng trai. Rồi lòng chàng cũng cứ thế trao cho nàng cả tâm tư và tình yêu của lòng mình, một tình yêu đắm say vương nơi đôi mắt ngọc của nàng. Và cứ thế dấy lên trong tâm tư những giấc mộng, những ước mơ thầm kín cho một mối tình đẹp tựa như là mơ.

 

Mời quý vị nghe lại ca khúc "Giáng Ngọc" Trình bày: Lệ Thu (thu âm trước 1975)

Bấm vào giữa hình trên để nghe "Giáng Ngọc" Trình bày: Lệ Thu (thu âm trước 1975)

 

Mời quý vị nghe lại ca khúc "Giáng Ngọc" Trình bày: Bằng Kiều

Bấm vào giữa hình trên để nghe "Giáng Ngọc" Trình bày: Bằng Kiều

Nhưng đó cũng chỉ là giấc mơ mà chưa bao giờ chàng trai dám ngỏ lời cùng cô. Vì thế dù đắm say, dù nhớ nhung anh vẫn luôn cảm nhận được nỗi xót xa, những dằn vặt từ tận đáy lòng. Anh xót xa vì tình cảm ấy có lẽ chỉ là mong ước của riêng mình, và dằn vặt vì thương vì nhớ nên trong lòng nhiều khi lại ước muốn cho “mắt em cay”, cho cô u sầu để anh có thể có cơ hội để lại gần mà an ủi, để lòng anh thôi buồn tủi vì mối tình đơn phương nơi cõi lòng mà “hết đi hoang những chiều buồn say”. Anh còn mong “rằng mưa vẫn bay”, để cho anh có thể thể hiện được tình yêu của chính mình, để cho cô hiểu anh và “tình yêu này dâng mắt ngọc”. Và hơn tất cả, anh mong rằng “son phấn xin đừng ướt mi” của người con gái mà anh thương, để cô mãi mãi xinh đẹp, tinh khiết, trinh nguyên như là lúc ban đầu, như là một nàng tiên giáng trần của lòng anh.

Và một lần thôi xin mắt em cay

Xin hết đi hoang những chiều buồn say

Và xin rằng mưa vẫn bay

Tình yêu này dâng mắt ngọc

Son phấn xin đừng ướt mi ...

Nhưng mơ chỉ là mơ, mơ mộng cũng đến lúc phải tỉnh ra, anh hiểu rằng hiện thực và ước mơ dường như là quá khác xa nhau. Trời chiều vẫn cứ như vậy, vô tình mà làm mưa bay, làm gió lay khơi lên nỗi buồn sâu thẳm trong lòng anh. Và lúc này anh đã nhìn rõ ràng hiện thực cô đơn của chính mình, một mình anh “cô đơn bước chân âm thầm”. Dù vậy thì tình yêu trong lòng anh cũng không thể vơi đi, bóng dáng cô cứ thế lưu lại trong tâm trí anh, cùng với những “mộng mơ giăng kín nét môi Thiên Thần”.

Chiều buồn mưa bay, gió lay

Một mình cô đơn bước chân âm thầm

Và tình yêu vẫn nhớ nhung trong lòng

Mộng mơ giăng kín nét môi Thiên Thần...

 

Nhạc chiều lang thang rũ say

Từng hạt mưa rơi khóc trên cung đàn

Rượu nồng ai say ngất ngây vì nhớ

Và tình yêu đó xin ngừng bước chân...

Cả nét nhạc vang lên cũng như lòng anh “ lang thang rũ say”, từng hạt mưa cũng như đang “rơi khóc trên cung đàn”. Cùng với men rượu nồng và cơn say ái tình tìm đến khiến cho anh đang ngất ngây lại càng ngây ngất trong cơn say của nỗi nhớ nhung xâm chiếm cả tâm hồn. Nỗi nhớ và sự cô đơn lại cùng nhau đồng hành khiến cho anh không thể nào chịu đựng thêm được nữa mà cầu xin tình yêu đó “ngừng bước chân”.

 

Mời quý vị nghe lại ca khúc "Giáng Ngọc" Trình bày: Tuấn Vũ

Bấm vào giữa hình trên để nghe "Giáng Ngọc" Trình bày: Tuấn Vũ

Bởi vì giờ đây, hiện thực anh đã nhìn được quá rõ ràng rằng tình yêu đó của anh sẽ không có bất cứ một cơ hội nào. Anh cũng nhìn rõ được lòng mình sẽ không bao giờ có thể ngừng được nỗi nhớ nhung về bóng dáng ấy. Và điều đó đồng nghĩa với việc cả quãng thời gian còn lại của mình anh sẽ phải “lặng nghe xa vắng nghe tiếng cô liêu”, sẽ vẫn “đi hoang những chiều buồn say”. Nhưng anh cũng hiểu vô cùng rằng tình yêu ấy từ nay sẽ phải “đành thôi ước mơ”. Và vì hiểu, vì chấp nhận nên anh cũng đành phải “tìm quên bằng men ý nhạc”, để quên đi được nỗi buồn và sự cô đơn đang xâm chiếm lấy cõi lòng của chính mình hiện tại. Cũng vì hiểu, vì chấp nhận nên anh đành tự dặn lòng rằng “duyên ước xin đành kiếp sau” - dù cho đó có là một điều xa vời trên cả xa vời của thế gian.

Lặng nghe xa vắng nghe tiếng cô liêu

Tôi vẫn đi hoang những chiều buồn say

Tình yêu đành thôi ước mơ

Tìm quên bằng men ý nhạc,

Duyên ước xin đành kiếp sau…

Vì tình yêu vồn là thế, vốn không ai có thể cưỡng cầu. Điều duy nhất có thể làm là học cách chấp nhận, chấp nhận nỗi buồn để nhìn ngắm người mình thương hạnh phúc, chấp nhận sự cô đơn và cô độc vì không thể có một hình bóng nào có thể thay thế bóng dáng của người thương… một Giáng Ngọc tuyệt mỹ đến nao lòng.

Ca khúc được ra mắt lần đầu tiên trong băng nhạc “Miên Tình Khúc” được nhạc sĩ thực hiện năm 1974. Và nó cũng như các bản tình ca trong đó, cũng đã tạo cho nó một chỗ đứng riêng trong lòng của những người yêu nhạc. 

Dường như vì quá mượt mà, quá thiết tha nên ai hát Giáng ngọc tôi cũng thấy hay, cũng thấy đẹp. Dù được phối theo điệu Slow rock hay là tango thì nó cũng hay, cũng buồn và cũng nhẹ nhàng đi vào lòng người như thế, như thế mặc cho bao năm tháng cứ trôi.

 

Mời quý vị nghe lại ca khúc "Giáng Ngọc" Trình bày: Kiều Nga

Bấm vào giữa hình trên để nghe "Giáng Ngọc" Trình bày: Kiều Nga

Lối Cũ biên soạn