Hoàn cảnh sáng tác và ý nghĩa ca khúc "Hai Chuyến Tàu Đêm" (Trúc Phương) - Cuộc tình thoáng qua nhưng sâu đậm của chính nhạc sĩ _ Lối Cũ

Lòng buồn dạt dào
Nhớ hôm nào xuôi miền trung
Chuyến xe đêm anh gặp em

Đó là những lời ca quen thuộc của ca khúc “Hai Chuyến Tàu Đêm”, một bài hát được viết lên bởi hai con người tài hoa trong âm nhạc, nhạc sĩ Trúc Phương và nhạc sĩ Y Vân. Lúc đầu, tôi cũng tưởng là như thế, nhưng sau khi tìm hiểu tôi mới được biết rằng, đây hoàn toàn là sáng tác của riêng nhạc sĩ Trúc Phương. Ông hoàn thành sáng tác và điền thêm tên nhạc sĩ Y Vân vào như là một người đồng sáng tác vì để thuận tiện hơn trong việc phát hành và nhận tiền bản quyền. Và cũng tiện thể dễ dàng hơn trong việc đưa ca khúc vào lòng của công chúng, bởi vì nhạc sĩ Y Vân lúc đó đã vô cùng nổi tiếng và được rất nhiều người săn đón.

Nhạc sĩ Trúc Phương

Theo như nhạc sĩ Thanh Sơn, một người bạn rất thân của nhạc sĩ, thì cảm hứng để ông viết nên ca khúc này là câu chuyện tình yêu thoáng qua của chính mình. 

Chuyện là, trong một chuyến xe về quê thăm lại những bà con họ hàng và bạn bè từ Sài Gòn đến Phan Thiết, ông đã gặp một cô gái tuổi vừa đôi mươi, rất xinh đẹp và duyên dáng. Chẳng biết hai người đã chia sẻ những gì, tâm sự chuyện ra sao, nhưng chính trên chuyến xe ấy, nhạc sĩ đã đánh mất trái tim của mình, tâm trí cũng đã bay theo bước chân của người thiếu nữ ấy. 

Ông cảm thấy mình đã tương tư nàng, tình cảm trao đi dù trong thời gian ngắn ngủi nhưng lại là mặn nồng vô cùng. Khi tàu cập bến, hai người đã có cuộc chia ly đầy lưu luyến, thậm chí trái tim của nhạc sĩ đã chẳng còn nghe lời mà chỉ mong được giờ giờ phút phút kề cạnh người thương. 

Sau cùng, khi chia tay hai người đã hẹn 3 ngày sau sẽ gặp lại trong chuyến tàu từ Phan Thiết về lại Sài Gòn. Ngày hẹn đã đến, lần đầu tiên Trúc Phương cảm thấy thời gian trôi qua thật chậm, ông đã đến trước giờ chạy của tàu để đợi nàng từ rất sớm, nhưng chờ mãi chờ mãi…vẫn không thấy hình bóng người thương đâu. Ông cũng đành mang theo tâm trạng thất vọng tột cùng và con tim đầy vết thương mà theo tàu về lại Sài Gòn một mình.

 

Nghe lại ca khúc "Hai Chuyến Tàu Đêm" Trình bày: Thanh Thuý (thu âm trước 1975)

Bấm vào để nghe "Hai Chuyến Tàu Đêm" Trình bày: Thanh Thuý (thu âm trước 1975)

 

 Tuy vậy trong tâm trí ông vẫn luôn lưu giữ mãi hình bóng của nàng chẳng thể xóa được. Và cũng chính những cảm xúc trong mối tình chớp nhoáng ấy đã giúp ông viết nên một tuyệt phẩm để đời như là “Hai Chuyến Tàu Đêm”:

Lòng buồn dạt dào

Nhớ hôm nào xuôi miền trung

Chuyến xe đêm anh gặp em

Môi em đang xuân nhưng mắt buồn ngấn lệ trần

Chuyện đời sầu đắng vấn vương đôi má dịu hiền

Áo em màu tím

Mở đầu bài hát là một nỗi buồn vương vấn mãi không thôi. Trong nỗi buồn ấy, chàng trai nhớ đến “hôm nào xuôi miền trung” trên “chuyến xe đêm anh gặp em”. Nhìn cô gái với chiếc môi “đang xuân” nhỏ xinh, nhưng đôi mắt lại “buồn ngấn lệ trần”, và dù xinh đẹp trong chiếc áo “màu tím” đầy dịu dàng nhưng dường như “chuyện đời sầu đắng vấn vương đôi má dịu hiền”, anh chợt thấy cõi lòng mình xao động đến lạ thường.

Rồi hai người cùng nhau chuyện trò, cùng nhau kể cho nhau nghe “câu chuyện cũ”. Chỉ vừa mới gặp nhau thôi nhưng tựa như hai người đã được quen biết và cùng nhau một đoạn đường rất dài. Tâm tư, tình cảm, và cõi lòng của họ đã trao cho nhau kể từ giây phút ấy. Ở bên nhau, cùng những lời nói tâm tư của hai người cũng vơi đi “bao nỗi buồn bước vào đời”, và họ như nhìn thấy được những ngày tươi đẹp mà họ đã từng mơ trong cuộc đời.

Đậm đà vì là buổi ban đầu ta gần nhau

Nói nhau nghe câu chuyện cũ

Tâm tư cho vơi bao nỗi buồn bước vào đời

Giờ gặp lại nét thắm môi em

Tiếng hẹn hò tìm lại ngày mơ

 

Nghe lại ca khúc "Hai Chuyến Tàu Đêm" Trình bày: Quang Lê

Bấm vào để nghe "Hai Chuyến Tàu Đêm" Trình bày: Quang Lê

 

Và rồi câu chuyện ấy cũng kết thúc, cũng qua đi khi chuyến tàu ấy dừng lại “khi chân đến quê em”. Anh như nhìn thấy cuộc đời tươi đẹp hơn với ánh “nắng ban mai hôn nhẹ lên khóm hoa tươi”, với nụ cười thoáng qua nở trên môi của cô gái. Anh biết rằng mình đã phải lòng cô gái này, đã yêu cô ngay từ lần gặp đầu tiên, ngay từ những câu chuyện ngắn ngủi mà hai người đã cùng nhau sẻ chia này, nhưng anh cũng biết niềm vui này có lẽ cũng ngắn ngủi, vì giờ chia tay cũng sẽ đến khi chuyến tàu này cập bến. Tất nhiên anh cũng biết, ngày anh trở về nơi chốn cũ, niềm vui hôm nay sẽ “khơi buồn một ngày về”.

Khi chân đến quê em

Nắng ban mai hôn nhẹ lên khóm hoa tươi

Thoáng thấy em cười vì mùa thương vừa chắp nối

Vẫn biết phút bên nhau sẽ khơi buồn một ngày về

 

Và cùng một tàu ấy anh về

Nhưng tìm đâu tiếng đêm qua cho lòng ấm

Đêm nay cô đơn nghe gió lạnh rót vào hồn

Tàu về đường cũ tiếng hai đêm vẫn còn chờ

Gặp lại người xưa.

Nhưng không nản lòng, vì đã hẹn rằng sẽ gặp lại nhau, vì đã trao đi cả tấm lòng anh cũng mong rằng tình yêu đó, dù ngắn ngủi nhưng cũng sẽ có một kết thúc tốt đẹp. Anh mang niềm hy vọng, cũng là chuyến tàu ấy, ngày anh trở về mà kiếm tìm bóng dáng quen thuộc của người anh thương trong đám đông người qua lại. Nhưng hy vọng nhiều chỉ đổi lấy được thất vọng tràn trề nơi trái tim. Không thấy bóng hình cô, anh ôm nỗi cô đơn “nghe gió lạnh rót vào hồn”. Anh biết rằng cô sẽ không đến, anh sẽ không gặp được cô cho đến khi rời bến, nhưng “tàu về đường cũ tiếng hai đêm vẫn còn chờ” - anh vẫn chờ, chờ cho đến phút giây cuối cùng, chờ để được “gặp lại người xưa”...

Câu chuyện “Hai Chuyến Tàu Đêm” của nhạc sĩ Trúc Phương kết thúc trong một nỗi buồn vời vợi, trong một mối tình ngắn ngủi, tưởng rằng sẽ mang đến cho người ta một ánh sáng hạnh phúc nhưng lại vụt qua nhanh như là lúc nó bắt đầu vậy. Chuyện đời mà, điều gì bắt đầu nhanh có lẽ cũng kết thúc nhanh mà thôi. Dù đã đoán trước, đã biết trước là vậy, nhưng con người không ai có thể cản ngăn được niềm hy vọng đang trào dâng của chính mình bởi tình yêu cả. Bởi khi yêu, con người ta luôn muốn tin vào tiếng gọi của con tim mình. Dù rằng không thành nhưng những cảm xúc mà nó mang lại luôn luôn là thật, thật đến đau lòng, thật đến chơi vơi và lạc lõng…

Lối Cũ biên soạn