Nhiều người cho rằng khi nhắc đến Hoàng Thi Thơ và âm nhạc của ông, sẽ là vô cùng thiếu sót nếu như không nhắc đến hai ca khúc Đường Xưa Lối Cũ và Tà Áo Cưới, vì hai ca khúc này chính là một đoạn hồi ký của cuộc đời ông.
Tại sao lại nói như vậy? Vì hai bài hát kể trên được nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ sáng tác trong năm 1958, khi ông trở về làng Bích Khê sau nhiều năm xa cách (theo nhạc sĩ Hoàng Thi Thao). và bài hát Tà Áo Cưới rất khác với những bài hát cùng chủ đề khác của những người nhạc sĩ khác là ông viết theo kiểu “hồi ký” và những cảm xúc ấy là dành cho em gái của ông (như trong bài Đường Xưa Lối Cũ) chứ không phải là người yêu của ông như mọi người vẫn hay nghĩ.
Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ
Khi trở lại quê hương, tâm tưởng của ông tràn ngập một niềm vui rằng sẽ gặp lại mẹ già và người em gái thân yêu của mình trong nỗi nhớ nhung vỡ òa. Nhưng hiện thực lại không như là mơ, mẹ mất, em gái ông lại đi lấy chồng biệt xứ - cảnh cũ nhưng không thấy người đâu, lòng ông tràn trề một nỗi thương xót, một nỗi trống vắng đến lạ thường.
Ông mang theo nỗi buồn bước đi “trong nắng Thu màu nhớ” và “ngơ ngẩn vì tiếng gió Thu buồn”. Ông cứ bước vô định “trong lá Thu vàng úa” mà “cứ ngỡ là muôn lá tình thư”. Tâm hồn ông đã lơ lửng giữa không gian, đã lạc bước không lối về. Ông đi tìm, tìm lại những ngày xưa, ngày còn có những hình bóng quen thuộc của mẹ già, của em gái mà ông yêu thương.
Tôi đi trong nắng Thu màu nhớ
Ngơ ngẩn vì tiếng gió Thu buồn
Tôi đi trong lá Thu vàng úa
Cứ ngỡ là muôn lá tình thư.
Hôm nay sao áo bay nhiều thế !
Tôi tưởng ngàn cánh bướm khoe màu
Ô hay ! Tiếng pháo đâu buồn quá ?
Xác đỏ làm xao xuyến đường hoa...
Mời quý vị nghe lại ca khúc “Tà Áo Cưới” Trình bày: Tuấn Vũ
Bấm vào giữa hình trên để nghe “Tà Áo Cưới” Trình bày: Tuấn Vũ
Mời quý vị nghe lại ca khúc “Tà Áo Cưới” Trình bày: Giao Linh
Bấm vào giữa hình trên để nghe “Tà Áo Cưới” Trình bày: Giao Linh
Rồi như đi lạc vào một vùng trời của quá khứ, vào một ngày mà “sao áo bay nhiều thế?” làm ông cứ ngỡ “ngàn cánh bướm khoe màu”. Rồi ông nghe từ xa xa vọng lại một tiếng páo đâu đây nghe thật buồn, rồi ông nhìn thấy “xác đỏ làm xao xuyến đường hoa” - làm xao xuyến cả cõi lòng đàng u buồn của ông.
Ông nhìn “ tà áo cưới thướt tha bay bay trong nắng chiều”, nhìn thấy người em gái đang “chân đi đi về bến nao?” Và lòng ông lại chìm trong nỗi buồn không thể nào nói hết. Như vô vọng ông cất tiếng hỏi han rằng “Em có nhớ Thu nào?”
Những tà áo cưới thướt tha bay bay trong nắng chiều
Đưa người em gái bước chân đi đi về bến nao?
Ôi buồn làm sao ! Em có nhớ Thu nào?
Những tà áo cưới tiễn em đi em lấy chồng
Chim trời theo gió biết nơi đâu đâu mà ước mong!
Cung đàn thầm rơi rơi mãi tiếng tơ lòng
Nhưng hỏi ai đây khi ngày xưa ấy, ngày mà em gái lên xe hoa chỉ có “tà áo cưới tiễn em đi”. Em đi rồi như “chim trời theo gió biết nơi đâu đâu mà ước mong”, như “cung đàn thầm rơi rơi mãi tiếng tơ lòng”. Giờ người anh trai là anh đây biết phải tìm kiếm bóng hình em nơi đâu? tại sao em đi mà không đợi ngày anh sẽ trở về? Tất cả đã chỉ còn là quá khứ, những ngày tháng anh em cùng nhau vui đùa nơi làng quê thanh bình. Giờ ông thương cô, ông nhớ cô nhưng đã không còn thấy bóng dáng quen thuộc ấy đâu nữa, và cũng không biết phải kiếm tìm nơi đâu. Điều duy nhất mà ông có thể làm là cầu chúc cho cô ở nơi phương trời nào đó sẽ có được một hạnh phúc yên bình mà thôi.
Bâng khuâng trong gió bay tà áo
Gió hỡi làm sao bớt lạnh lùng?
Tôi đi đi mãi theo màu nắng
Nắng để lòng tôi với quạnh hiu.
Mời quý vị nghe lại ca khúc “Tà Áo Cưới” Trình bày: Quang Lê
Bấm vào giữa hình trên để nghe “Tà Áo Cưới” Trình bày: Quang Lê
Giờ đứng nơi đây, nhìn cảnh vật quen thuộc ngày xưa, nhìn là gió bâng khuâng đang thổi bay tà áo, ông thầm khẽ hỏi “gió hỡi làm sao bớt lạnh lùng?”. Rồi ông lại bước đi trong vô thức, đi mãi, “đi mãi theo màu nắng” và chầm chậm gặm nhấm nỗi buồn, sự hiu quạnh nơi chính cõi lòng của chính mình.
Có lẽ ngày ông trở về nơi chốn cũ ấy đã không như mong đợi của ông. Ông đã không được gặp lại những người mà ông yêu thương cả cuộc đời, và họ cũng vậy. Trở về với sự hân hoan, sự mong đợi nhưng chỉ nhận lại sự đau buồn và xót xa, cuộc đời sao mà lắm nỗi oái oăm đến thế? Nhưng đổi lại ông có thể đem những cảm xúc đó lưu giữ lại cho chính ông, và cho nền âm nhạc của Việt Nam. Có lẽ đây là điều an ủi duy nhất có thể xoa dịu được sự mất mát, sự ân hận và nỗi buồn thương nơi cõi lòng của người nhạc sĩ tài năng Hoàng Thi Thơ.
Tà Áo Cưới tuy không nổi tiếng như Đường Xưa Lối Cũ nhưng cũng là một nhạc phẩm đang sống mãi với thời gian cho đến tận hôm nay. Như chính nỗi nhớ thương, sự ân hận của ông vì đã không thể trở về sớm hơn để bên cạnh những người mà ông thương.
Lời bài hát “Tà Áo Cưới” Tác giả: Hoàng Thi Thơ
Tôi đi trong nắng Thu màu nhớ
Ngơ ngẩn vì tiếng gió Thu buồn
Tôi đi trong lá Thu vàng úa
Cứ ngỡ là muôn lá tình thư.
Hôm nay sao áo bay nhiều thế
Tôi tưởng ngàn cánh bướm khoe màu
Ô hay ! Tiếng pháo đâu buồn quá ?
Xác đỏ làm xao xuyến đường hoa
Những tà áo cưới thướt tha bay bay trong nắng chiều
Đưa người em gái bước chân đi đi về bến nao ?
Ôi buồn làm sao ! Em có nhớ Thu nào ?
Những tà áo cưới tiễn em đi em lấy chồng
Chim trời theo gió biết nơi đâu đâu mà ước mong
Cung đàn thầm rơi rơi mãi tiếng tơ lòng
Bâng khuâng trong gió bay tà áo
Gió hỡi làm sao bớt lạnh lùng ?
Tôi đi đi mãi theo màu nắng
Nắng để lòng tôi với quạnh hiu.
Lối Cũ biên soạn